Rezydencje artystyczne. Sztuka zaangażowania

Projekt, adresowany do 10 osobowej grupy z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii nr 8 w Radości, zrealizowano przy współpracy Centrum Edukacji Obywatelskiej. Twórcze działania na styku nauki i sztuki, trwające blisko pół roku, miały na celu poszerzać nasze pole widzenia młodzieży. W trakcie trwania projektu rozpoczęto wycinkę drzew Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, gdzie znajduje się wspomniany ośrodek terapeutyczny. Ta nowa i trudna sytuacja stała się inspiracją do performatywnych działań, które zwieńczyły cały proces edukacyjno-artystyczny. Zmierzyliśmy się z tematem straty i pożegnania.
W projekcie rezydencjalnym przez sztukę pragnęłam poprowadzić młodzież do wykształcenia świadomości twórczej postawy, rozumianej jako dyspozycję do mądrego planowania życia, podejmowania decyzji i dokonywania wyborów przybliżających do osobistych celów życiowych, zgodnych z prawdziwą naturą i potrzebami każdego z uczestników projektu. Podejmowane działania, jak przyglądanie się w szczególny sposób kolejnym strefom tymczasowego domu uczniów w Radości – od wnętrza budynku, przez przylegający teren, aż po przestrzeń poza ośrodkiem, otwierały        na nowy świat doznań i nierutynowy sposób patrzenia. Powracaliśmy do wspomnień z przeszłości, aby zobaczyć je w innym kontekście. Czynnie doznawaliśmy oryginalnej sztuki w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, aby poznawać język sztuki, a w przyszłości umieć go stosować. Kiedy podczas twórczego spaceru odkryliśmy tysiące umarłych drzew, poczuliśmy wielki smutek i stanęliśmy w obliczu straty, którą zapragnęliśmy przepracować  w twórczy sposób. Przez realizację projektu udało nam się wykorzystać sztukę do poradzenia sobie z trudnym tematem straty, który dla młodzieży  z ośrodków socjoterapeutycznych nierzadko jest kluczowy. „Pożegnaliśmy drzewa” akcją happeningową, którą zaprojektowaliśmy wspólnie              w naszej grupie, a przeprowadziliśmy ze społecznością szkoły i z lokalnymi mieszkańcami. Każdy miał tu swój wkład jako uczestnik zbiorowej akcji (konduktu żałobnego na cześć drzew), ale też jako pojedynczy wyraziciel szacunku do natury w drugiej części wydarzenia, kiedy to zaprezentowaliśmy kilkanaście performatywnych indywidualnych akcji. Był drybling piłkarski w obronie drzewa, akrobacje rowerowe na cześć natury, prace plastyczne traktujące o przyrodzie czy poezja o oddychaniu dzięki drzewom. Śmierć i żałoba zostały oswojone dzięki sztuce                    i twórczemu osobistemu zaangażowaniu. Ten rzadko podejmowany temat, jako najtrudniejszy, udało się przekuć na twórcze działania. Pokazaliśmy, że sztuka zmienia świat, na pewno ten nasz wewnętrzny! W początkowej fazie projektu obserwowaliśmy świat, poznawaliśmy język sztuki, aby na koniec umieć go wykorzystać i stanąć w twórczy sposób w obliczu napotkanej trudności. Nauczyliśmy się twórczo świętować stratę.
Taktyka „Jestem tu i teraz” okazała się podstawą – świadomie poszukiwaliśmy korelacji w pojawiających się treściach, obserwowanych formach          i podejmowanych działaniach. Życie splatało się ze sztuką w jej różnych odsłonach, a to prowadziło do nowych odkryć i wniosków. Z zabawy przechodziliśmy do trudnych tematów i na odwrót, aby cały czas podtrzymywać klimat bezpieczeństwa, a jednocześnie się uczyć.
Dzięki realizacji projektu język sztuki stał się bliższy młodym uczestnikom, pojawiła się umiejętność nierutynowego patrzenia na świat i radzenia sobie z trudnościami. Sztuka zmienia świat!

Projekt nagrodzony Warszawską Nagrodą Edukacji Kulturalnej 2018 w kategorii Organizacje NGO.